Rękopisy i biblioteka Czesława Miłosza trafiły do Biblioteki Narodowej
Konferencja prasowa, na której ogłoszono przekazanie Archiwum Czesława Miłosza Bibliotece Narodowej odbyła się we wtorek, 27 listopada w Pałacu Rzeczypospolitej. Wzięli w niej udział minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski, syn Noblisty Antoni Miłosz oraz dyrektor BN dr Tomasz Makowski.
Archiwum Czesława Miłosza to część dziedzictwa nie tylko polskiego, ale także światowego, uniwersalnego – powiedział podczas konferencji Minister Bogdan Zdrojewski. – Biblioteka Narodowa jest miejscem, gdzie te bezcenne zbiory zostaną właściwie utrwalone, przechowane i udostępnione.
Przekazanie tych zbiorów Bibliotece Narodowej w symboliczny sposób kończy obchody Roku Czesława Miłosza – oświadczył dyrektor Tomasz Makowski. Dyrektor wyraził także wdzięczność Ministrowi Bogdanowi Zdrojewskiemu za dotację na zakup Archiwum, dyrektorowi Instytutu Książki Grzegorzowi Gaudenowi za pomoc w realizacji zakupu oraz Antoniemu Miłoszowi za zaufanie, jakim obdarzył Bibliotekę Narodową.
Większość spuścizny mojego Ojca sprzed 1980 r. trafiła jeszcze za jego życia do Biblioteki Beinecke – powiedział Antoni Miłosz. – W moich rękach pozostały rękopisy, korespondencja i inne zbiory z okresu późniejszego, kiedy znowu mógł być wydawany w Polsce i spędzał coraz więcej czasu w kraju. Zdecydowałem więc, że ta część jego spuścizny powinna znaleźć się w Warszawie. Ostatecznie przekonały mnie do tego imponujące obchody Roku Czesława Miłosza, a także rozmowy z dyrektorem Tomaszem Makowskim, który pokazał mi, że BN dysponuje technologiami potrzebnymi do właściwego opracowania, zabezpieczenia i udostępnienia Archiwum badaczom z Polski i z całego świata – oświadczył syn Noblisty.
Przekazywany zbiór uzupełnia znajdującą się już w Bibliotece Narodowej bogatą kolekcję miłoszianów, obejmującą m.in. archiwum rodzinne Miłoszów (od XVI w.), korespondencję Noblisty oraz tzw. „czarny zeszyt” – przygotowany przez Czesława Miłosza w 1964 r., zawierający autografy 35 utworów poetyckich oraz autografy przekładów 28 wierszy innych poetów, ogłoszonych po jego śmierci w tomie Wiersze i ćwiczenia. W chwili obecnej zbiór rękopisów Czesława Miłosza w Bibliotece Narodowej jest największym w Polsce i drugim na świecie – po przechowywanym w Beinecke Library Uniwersytetu Yale w USA.
Archiwum Czesława Miłosza zostanie w BN starannie opracowane i zdigitalizowane, a następnie udostępnione badaczom literatury.
W trafiającej do zbiorów BN spuściźnie Noblisty znajdują się:
- 103 niezbadane jeszcze notatniki z lat 1974–2003 – unikatowy zapis intelektualnej autobiografii Noblisty, których zawartość stanowią codzienne zapiski oraz pierwotne wersje wielu utworów poetyckich i eseistycznych, m.in. książek Hymn o perle, Rok myśliwego, Jakiegoż to gościa mieliśmy, Zaraz po wojnie, Wypisy z ksiąg użytecznych, Traktat teologiczny, Na brzegu rzeki, i in.;
- część korespondencji Poety z pisarzami i ludźmi nauki: m.in. oryginały listów J. Andrzejewskiego, R. Gorczyńskiej, T. Krońskiego, T. Różewicza, W. Szymborskiej, oraz kopie listów J. Brodskiego, A. Camus, J. Czapskiego, A. Einsteina, W. Gombrowicza, K. A. Jeleńskiego, L. Kołakowskiego, S. Vincenza, a także korespondencja rodzinna;
- dokumenty osobiste – w tym medal Nagrody Nobla, przedwojenne paszporty Czesława Miłosza, liczne odznaczenia i dyplomy, fotografie, kalendarze z notatkami;
- rękopisy i maszynopisy tekstów publicystycznych i eseistycznych w języku polskim i angielskim (m.in. notatki do Roku myśliwego), utworów poetyckich, maszynopis nieopublikowanej powieści Miasto Sagana;
- zbiór archiwaliów z czasów pobytu Czesława Miłosza w Krakowie (1996–2004): prywatna i zawodowa korespondencja, korekty autorskie publikowanych wówczas książek, dokumenty osobiste, fotografie;
- materiały do pracy dydaktycznej na uniwersytecie Berkeley: programy seminariów, notatki do wykładów, prace studentów, zaproszenia na spotkania;
- liczący około 10.000 woluminów księgozbiór Czesława Miłosza – starannie zgromadzona i wyselekcjonowana wielojęzyczna biblioteka humanisty drugiej połowy XX w., z książkami z zakresu nauk socjologicznych, slawistyki, literatury, etc. Wiele z nich posiada odręczne dedykacje autorów dla Noblisty oraz jego odręczne notatki i podkreślenia.