Punkt Błękitnej Tarczy
Międzynarodowy Komitet Błękitnej Tarczy (MKTB) powstał w 1996 roku i jest interdyscyplinarną organizacją, gromadzącą wiedzę, doświadczenia i sieć międzynarodowych połączeń czterech profesjonalnych organizacji: Międzynarodowej Rady Archiwów (ICA), Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM), Międzynarodowej Rady Pomników, Budynków i Budowli (ICOMOS), Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich (IFLA).
Szczegółowe informacje na temat Polskiego Narodowego Komitetu Błękitnej Tarczy znaleźć można na stronach Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego:
http://www.mkidn.gov.pl/pages/blekitna-tarcza/pl/aktualnosci.php
Błękitna Tarcza jest odpowiednikiem Czerwonego Krzyża w zakresie ochrony dóbr kultury na wypadek szczególnych zagrożeń czasu wojny i pokoju.
Symbol ochrony zabytków, który został przyjęty przez Międzynarodowy Komitet Błękitnej Tarczy, był zwycięzcą konkursu na znak służący ochronie obiektów zabytkowych przed zniszczeniem w trakcie działań zbrojnych. Konkurs ogłoszono wśród uczestników Konwencji Haskiej z 1954 roku, autorem zwycięskiego projektu był Polak – prof. Jan Zachwatowicz, w latach 1945–57 generalny konserwator zabytków i ważna postać w środowisku konserwatorskim.
Punkt kontaktowo-informacyjny „Błękitnej Tarczy” działający w Bibliotece Narodowej prowadzi doradztwo w zakresie planowania, strategii i organizacji działań na rzecz ochrony zbiorów bibliotecznych w sytuacjach kryzysowych.
Fundamentem profilaktyki konserwatorskiej i ochrony zbiorów w sytuacji zagrożenia jest plan gotowości i reagowania kryzysowego. Zalecane jest aby każda instytucja przechowująca zbiory podlegające szczególnej ochronie w świetle obowiązujących przepisów, np. należące do Narodowego Zasobu Bibliotecznego, zabytkowe, unikatowe, miała taki plan i cyklicznie go weryfikowała oraz aktualizowała.
Opracowane w ramach planu procedury dotyczące przygotowania na wypadek sytuacji kryzysowej oraz odpowiedniego reagowania podczas jej wystąpienia, są podstawą sukcesu akcji ratowniczej.
Każda instytucja powinna opracować swój plan indywidualnie, uwzględniając swoje zasoby i możliwości oraz specyfikę zbiorów. Pomocna w stworzeniu planu będzie opublikowana przez Polski Komitet Normalizacyjny w listopadzie 2022 r. norma PN-ISO 21110:2022-11 Informacja i dokumentacja – Zarządzanie kryzysowe i ratownictwo. Dokument ten zawiera ogólne wskazówki i wytyczne dotyczące opracowania, wdrażania i rewizji planu gotowości i reagowania kryzysowego dla zbiorów bibliotecznych, archiwalnych i muzealnych. Prezentuje również zbiór dobrych praktyk w zakresie reagowania w przypadku sytuacji kryzysowej i wprowadzania działań naprawczych.
https://sklep.pkn.pl/pn-iso-21110-2022-11e.html
Zachęcamy również do zapoznania się ze zbiorem publikacji „Ochrona dóbr kultury w sytuacjach kryzysowych i konfliktach zbrojnych":
- „Ochrona dóbr kultury w sytuacjach kryzysowych i konfliktach zbrojnych. Monografia. Tom I i II” pod redakcją naukową Katarzyny Góralczyk i Marty Szuniewicz-Stępień;
- „Ochrona dóbr kultury w sytuacjach kryzysowych i konfliktach zbrojnych. Kazusy i instrukcje” pod redakcją naukową Katarzyny Góralczyk i Marty Szuniewicz-Stępień;
- „Ochrona dóbr kultury w sytuacjach kryzysowych i konfliktach zbrojnych. Wybór źródeł krajowych” pod redakcją naukową Katarzyny Góralczyk, Krzysztofa Sałacińskiego i Marty Szuniewicz-Stępień;
- „Ochrona dóbr kultury w sytuacjach kryzysowych i konfliktach zbrojnych. Wybór źródeł międzynarodowych” pod redakcją naukową Katarzyny Góralczyk, Marka Lemiesza i Marty Szuniewicz-Stępień;
Publikacje powstały w wyniku projektu „Międzysektorowe wyzwania: specjalista ds. ochrony dóbr kultury na wypadek sytuacji kryzysowej i wojny – opracowanie programu studiów podyplomowych, dedykowanych pracownikom działającym na pograniczu dziedzin”, realizowanego w latach 2020–2022 w partnerstwie przez trzy instytucje: Stowarzyszenie Willa Decjusza (lider), Akademię Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte w Gdyni oraz Instytut Kultury Willa Decjusza.
PUNKT KONTAKTOWO-INFORMACYJNY BŁĘKITNEJ TARCZY BIURO REGIONU MAZOWSZE
Biblioteka Narodowa
al. Niepodległości 213, 02-086 Warszawa
e-mail: blekitnatarcza@bn.org.pl