Oficyna drukarska Samuela Tyszkiewicza – wystawa w Muzeum Historycznym Warszawy
Rzeczy piękne wydawać pięknie... – takim mottem kierował się Samuel Tyszkiewicz, twórca i właściciel Stamperia Polacca, znanej florenckiej oficyny drukarskiej, działającej w latach 1926–1954. Wystawa poświęcona drukarni i jej twórcy otwarta zostanie 31 marca w Muzeum Historycznym m. st. Warszawy. Współorganizatorem wystawy jest Biblioteka Narodowa.
Obecna wystawa jest pierwszą tak dużą ekspozycją tyszkiewiczowską prezentowaną w kraju od pięćdziesięciu lat. Przedstawia nie tylko wydawnictwa oficyny. Została poszerzona i wzbogacona o pamiątki rodzinne, przekazy ikonograficzne, korespondencję oraz wydawnictwa i publikacje poświęcone dziełu Mistrza Samuela. Takie przybliżenie sylwetki twórcy, wielkiego ambasadora myśli i kultury polskiej, jego życia i samej oficyny było możliwe dzięki prezentacji spuścizny, znajdującej się zasobach Biblioteki Narodowej (Zakładu Dokumentacji Księgoznawczej, Oddziału Magazynów Bibliotecznych, Zakładu Zbiorów Ikonograficznych i Zakładu Rękopisów) oraz udostępnionej przez osoby prywatne. Celem przygotowanej wystawy jest wyeksponowanie działalności Stamperia Polacca w sposób możliwie najpełniejszy, ukazanie ogromnej pracowitości oraz głębokiego patriotyzmu i artyzmu Mistrza Samuela.
Samuel Fryderyk Tyszkiewicz urodził się w Warszawie 1 stycznia 1889 r. W Paryżu ukończył studia techniczne. Początek jego działalności typograficznej wyznacza Italia: cztery tygodnie na ziemi włoskiej (1922), trzytomowy opis jego podróży do Włoch. W czasie podróży urzekła go Florencja i postanowił, że w niej zamieszka. Wraz z żoną, Marylą z Neumannów Tyszkiewiczową, założył we Florencji małą oficynę drukarską, w której tworzył książki, prawdziwe dzieła sztuki.
Pierwszą z około sześćdziesięciu książek, które wyszły z oficyny Tyszkiewicza, była monografia rzeźbiarza i architekta włoskiego Renesansu Bernardo Rosselino (1928). Napisała ją, dopełniła drzeworytami, a także własnoręcznie oprawiła, Maryla Tyszkiewiczowa. Kolejną, niemniej pięknie wydaną, przyozdobioną dwunastoma drzeworytami Tadeusza Cieślewskiego (syna) była Fiorenza. Autorem tego dzieła był sam Samuel Tyszkiewicz. W oficynie florenckiej powstały, przełożone na język włoski przez Oskara Skarbek Tłuchowskiego Sonety krymskie Adama Mickiewicza (1929). Zostały pięknie i bogato ozdobione akwafortami i inicjałami. Niewiele później wydał Tyszkiewicz szkic Józefa Andrzeja Teslara, powstały z okazji odsłonięcia pomnika wieszcza w Paryżu. Franciszek Prochaska jest autorem zdobiących książkę drzeworytów. Do piękniejszych wydawnictw wśród tych artystycznych dzieł należy Życie nowe Dantego Alighieri (1934) w przekładzie Edwarda Porębowicza. Każdy druk, który wyszedł z oficyny florenckiej, był istnym dziełem sztuki typograficznej. Samuel Tyszkiewicz stosował czcionki Nicolas Cochin, Incunabula, Sinibaldi, pergamin służył mu do oprawy, drukował na czerpanym papierze z filigranami lub ze znakiem wodnym oficyny. Drukował w języku polskim, włoskim, angielskim, francuskim i po łacinie. Wszystkie książki z oficyny florenckiej były opatrzone kolofonem i sygnowane przez Mistrza Samuela własnoręcznym podpisem.
O oficynie florenckiej było głośno w kraju i za granicą. Zachwycono się jej drukami. Samuel Tyszkiewicz pokazywał swoje niezwykłej urody dzieła na kilku wystawach, także i w Polsce. Wystawił swe prace, m.in. w czasie III Zjazdu Bibliofilów Polskich w 1928 r. we Lwowie.
Samuel Tyszkiewicz, warszawianin z urodzenia, inżynier elektryk z wykształcenia, florentczyk z wyboru, typograf z umiłowania, większość swego życia spędził poza krajem, został pochowany w ziemi włoskiej na cmentarzu w Castel d'Aiano.
Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, Biblioteka Narodowa, Towarzystwo Bibliofilów Polskich w Warszawie oraz Muzeum Drukarstwa Warszawskiego. Oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy serdecznie zapraszają na wystawę Stamperia Polacca. Florencka i nicejska Oficyna Drukarska Samuela Tyszkiewicza. Otwarcie wystawy nastąpi 31 marca 2009 roku (wtorek) o godzinie 17 w siedzibie Muzeum Historycznego m.st. Warszawy, Rynek Starego Miasta 28. Wystawę, zorganizowaną w 120. rocznicę urodzin Samuela Fryderyka Tyszkiewicza (1889–1954) – znanego polskiego emigracyjnego artysty typografa i wydawcy (działającego we Florencji i Nicei w latach 1926–1954), pod patronatem honorowym Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego, będzie można zwiedzać do 14 czerwca 2009 roku. Patronat medialny nad wystawą objęły czasopisma „Poligrafika", „Rzeczpospolita", „Spotkania z Zabytkami", „Świat Poligrafii" „Wydawca" oraz TVP Kultura i TVP Warszawa.