Polska Deklaracja sprzed 91 lat o Przyjaźni i Podziwie dla Stanów Zjednoczonych w wersji cyfrowej na stronie Biblioteki Kongresu USA
„Naród Polski przesyła Obywatelom Wielkiej Unii Amerykańskiej braterskie pozdrowienie wraz z zapewnieniem najgłębszego podziwu dla stworzonych przez Was instytucji w których Wolność, Równość i Sprawiedliwość znalazły swój najwyższy wyraz, stając się gwiazdą przewodnią dla wszystkich nowoczesnych demokracji” – tymi słowami otwiera się Polska Deklaracja, przekazana w 1926 roku prezydentowi Stanów Zjednoczonych Calvinowi Coolidge’owi z okazji 150-lecia amerykańskiej Deklaracji Niepodległości. Dokument został wówczas zdeponowany w Bibliotece Kongresu.
Polska Deklaracja online w zbiorach cyfrowych Biblioteki Kongresu
Polska Deklaracja zawiera ponad 5,5 mln podpisów – 1/6 przedwojennej ludności Polski – zebranych na trzydziestu tysiącach kart. Są tu autografy członków ówczesnego polskiego rządu, samorządowców, przedstawicieli duchowieństwa i wspólnot religijnych, organizacji społecznych i politycznych, przedsiębiorców, naukowców, artystów a także zwykłych obywateli. „Mam przyjemność i zaszczyt ogłosić, że te nadzwyczajne tomy obecnie mogą obejrzeć wszyscy” – oznajmiła Bibliotekarz Kongresu Carla Hayden. „Są jednym z najbardziej oryginalnych skarbów w amerykańskiej bibliotece – opowieścią z przeszłości o serdecznej przyjaźni dwóch narodów.”
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda, który miał okazję zobaczyć Polską Deklarację w całości, opisał ją jako „dzieło niezwykłe i ważne przesłanie dla Polaków i Amerykanów polskiego pochodzenia”.
„To jeden z najwcześniejszych przykładów dyplomacji publicznej, prowadzonej przez odrodzoną Rzeczpospolitą, świadczący o głębokiej wdzięczności Polaków dla Amerykanów za przyjaźń i szczodrą pomoc” – uznał Piotr Wilczek, ambasador Polski w USA.
Polską Deklarację zdigitalizowano w ramach projektu Klasa 1926 zainicjowanego przez Bibliotekę Polską w Waszyngtonie we współpracy z Biblioteką Kongresu i z pomocą Ambasady RP. Dokument jest bezcennym źródłem wiedzy dla genealogów, historyków i badaczy. Trzynaście lat po zbiórce podpisów wybuchła II wojna światowa. Polska została zaatakowana przez nazistowskie Niemcy i Związek Sowiecki. Zginęło sześć milionów polskich obywateli, w tym trzy miliony polskich Żydów. Samuel Ponczak, kierujący projektem digitalizacji Klasa 1926, podkreśla: „Dla tych, którzy nie przeżyli wojny, w wielu przypadkach, podpisy w tej deklaracji są jedynym świadectwem, że istnieli.” Ponczak, który sam jest ocalałym z Holokaustu, dodaje: „Nasze wysiłki na rzecz digitalizacji przywracają utraconą historię”.