Bogumiła Berdychowska i Myrosław Marynowycz laureatami Nagrody im. Jerzego Giedroycia
Nagrodę im. Jerzego Giedroycia redakcja „Rzeczpospolitej” ustanowiła w 2001 roku, w pierwszą rocznicę śmierci wielkiego patrioty, znakomitego redaktora i dalekowzrocznego polityka, twórcy „Kultury” i Instytutu Literackiego w Paryżu. Wyróżnienie mogą otrzymać osoby lub instytucje, które w swojej działalności kierują się zasadami wyznawanymi przez Jerzego Giedroycia, które cechuje bezinteresowna troska o sprawy publiczne, umacnianie pozycji Polski w Europie oraz kultywowanie dobrych stosunków z narodami Europy Środkowo-Wschodniej. Biblioteka Narodowa jest partnerem nagrody.
Pierwsza z laureatów, Bogumiła Berdychowska to działaczka i publicystka specjalizująca się w relacjach polsko-ukraińskich. Była członek Komisji ds. Mniejszości Narodowych Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie w 1989 r, a także pierwszym dyrektorem Biura ds. Mniejszości Narodowych w Ministerstwie Kultury (1989–1994). Koordynuje program stypendialny „GAUDE POLONIA” dla artystów z Europy Środkowo-Wschodniej. To współautorka książki „Bunt pokolenia: rozmowy z intelektualistami ukraińskimi” (2000). Opracowała tom „Jerzy Giedroyc. Emigracja ukraińska. Listy 1950–1982” (2004). Wydała tom szkiców „Ukraina: ludzie i książki” (2006) i „Zamiłowanie do spraw beznadziejnych. Ukraina w „Kulturze” 1947–2000” (2016).
Nagrodę otrzymał także Myrosław Marynowycz – dziennikarz, pedagog, tłumacz. W 1972 r. został usunięty ze studiów na Politechnice Lwowskiej za krytykę ZSSR. W 1976 r. współtworzył ukraińską Grupę Helsińską, za co został skazany na 7 lat łagru i 5 lat zesłania. Założył ukraińskie Amnesty International w 1991 roku. Pracował w Instytucie Studiów Wschodnioeropeskich w Kijowie (1990-93). Od 2008 r. prorektor Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie. Od 2010 r prezes ukraińskiego PEN Clubu. Działa na rzecz porozumienia polsko-ukraińskiego.
- Tegoroczni laureaci zostali nagrodzeni „Za trudną i konsekwentną działalność na rzecz współpracy polsko – ukraińskiej. Za wysiłek, dobrą wolę i cierpliwość w budowaniu przyjaznego klimatu dla solidarności narodów Europy Środkowo-Wschodniej” – uzasadnienie Nagrody przedstawiła Hanna Wawrowska, sekretarz Kapituły.
Laureatów Nagrody „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia poznaliśmy w czwartek, w czasie uroczystej gali w Pałacu Rzeczypospolitej przy Placu Krasińskich w Warszawie. Zwycięzcy otrzymali medal z wizerunkiem patrona i grawerowanym napisem „W imię polskiej racji stanu" oraz pamiątkowy dyplom.
- Kapituła Nagrody Rzeczpospolitej im. Jerzego Giedroycia nominowała w tym roku 8 osób i dwie instytucje: białoruskiego filozofa i pisarza Ihara Babkou, intelektualistkę Bogumiłę Berdychowską, twórcę i szefa Kolegium Europy Wschodniej Jana Andrzeja Dąbrowskiego, byłego premiera Ukrainy Arsenija Jaceniuka, prorektora Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie prof. Myroslawa Marynowicza, dr Wierę Meniok i kierowaną przez nią Fundację „Muzeum i Festiwal Brunona Schulza" z Drohobycza, litewskiego pisarza Pranasa Morkusa, białoruskiego działacza politycznego i społecznego Andreja Sannikau oraz rosyjskie stowarzyszenie Memoriał - powiedziała Hanna Wawrowska, sekretarz Kapituły.
W Kapitule przyznającej Nagrodę zasiadają: Zygmunt Berdychowski, Czesław Bielecki, Ks. Adam Boniecki, Zbigniew Brzeziński, Bogusław Chrabota – przewodniczący Kapituły, Krzysztof Czyżewski, Grzegorz Gauden, Zbigniew Gluza, Rūstis Kamuntavičius, Paweł Kowal, Irena Lasota, Jan Malicki, Andrzej Nowak, Adam Eberhardt, Tomasz Pietrasiewicz, Krzysztof Piesiewicz, Agnieszka Romaszewska-Guzy, Wojciech Sikora, Radosław Sikorski, Timothy Snyder, Tomas Venclova i Hanna Wawrowska – sekretarz Kapituły.
- Mimo upływu lat ta nagroda jakoś nie chce stracić na aktualności – powiedział Bogusław Chrabota, redaktor naczelny „Rzeczpospolitej” i przewodniczący Kapituły Nagrody. – Sytuacja na Ukrainie i skomplikowane relacje między naszymi narodami, wyjątkowo dziś wymagają, by nagrodzić ludzi zabiegających o przyjaźń i zrozumienie między Polakami i Ukraińcami.
Pierwszym laureatem Nagrody im. Jerzego Giedroycia był prof. Jan Kłoczowski, twórca Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie. Od czasu ustanowienia Nagrody przez redakcję „Rzeczpospolitej” w 2001 nagrodzeni zostali także: Zbigniew Gluza i Ośrodek Karta (2002), Andrzej Przewoźnik (2003), Marek Karp i Ośrodek Studiów Wschodnich (2004), Natalia Gorbaniewska (2005), Jerzy Pomianowski (2006), Bohdan Osadczuk (2007), Krzysztof Czyżewski (2008), Zygmunt Berdychowski (2009), Agnieszka Romaszewska-Guzy (2010), Tomasz Pietrasiewicz (2011), Andrzej Nowak oraz Timothy Snyder (2012), Jan Malicki (2013), Paweł Kowal (2014) oraz Tomas Venclova i Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego (2015).
Uroczystość została objęta Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Andrzeja Dudy.
Partnerami Nagrody są: Instytut Pamięci Narodowej, Biblioteka Narodowa, Narodowe Centrum Kultury, Fundacja Nasza Kultura, Instytut Książki, Instytut Literacki Kultura.