Katalog druków ulotnych żydowskiej społeczności Warszawy 1918–1939
Kolejny tom w serii katalogów żydowskich druków ulotnych ze zbiorów Biblioteki Narodowej to publikacja z wielu powodów wyjątkowa.
Niezwykle staranne wydanie, szczegółowe opracowanie naukowe przedstawionego materiału, a także obszerność dzieła – to wszystko uzasadnione jest wagą podjętego tematu. Najnowsza edycja Katalogu jest poświęcona Warszawie – miastu, które w okresie międzywojennym stanowiło największe w Europie skupisko ludności żydowskiej, najważniejsze centrum jej kultury, życia społecznego, gospodarczego i politycznego, porównywalne ówcześnie jedynie z Nowym Jorkiem.
Żydzi – jak dowiadujemy się z Przedmowy do Katalogu – pojawili się w Warszawie zapewne na przełomie XIII i XIV wieku, na co wskazują archeologiczne znaleziska śladów ich osadnictwa. W XV wieku w mieście istniała już ulica żydowska, synagoga i cmentarz. W roku 1918 stolicę zamieszkiwało 320 tys. Żydów, co stanowiło aż 42% całej ludności miasta!
Publikacja Barbary Łętochy, Aleksandra Messera i Izabeli Jabłońskiej obejmuje barwne reprodukcje prawie pół tysiąca afiszy, ulotek i reklam z lat 1918–1939, dokumentujących niemal wszystkie aspekty życia i działalności żydowskiej społeczności Warszawy tego okresu. Niezwykła różnorodność prezentowanego materiału dowodzi bogactwa przejawów aktywności warszawskich Żydów, pokazuje zarówno oblicze grup konserwatywnych, jak i rewolucyjnych, działalność społeczną, a także czysto zarobkową, intelektualną, artystyczną i sportową, prowadzoną w językach hebrajskim, jidysz i polskim.
Ukazane dokumenty świadczą o jednoczesnym współistnieniu grup i instytucji skupionych na działalności wewnątrz społeczności żydowskiej oraz takich, które żywo i na równych prawach współuczestniczyły w życiu politycznym, kulturalnym czy sportowym całej stolicy czy kraju. Bardzo ciekawe są liczne materiały wskazujące na aktywność grup syjonistycznych i ich działania na rzecz powołania państwa Izrael w Palestynie przez propagowanie emigracji i wspieranie już funkcjonującego tam osadnictwa.
Uwagę zwraca piękne opracowanie graficzne książki, drukowanej na wysokiej jakości papierze, w kolorze, co pozwoliło w pełni oddać atrakcyjność wizualną prezentowanych dokumentów.
Cennym uzupełnieniem zawartości Katalogu są trzy starannie opracowane indeksy: osób; organizacji, instytucji, stowarzyszeń i firm oraz indeks drukarń, z których pochodzą prezentowane materiały, a także bibliografia tematu.
Publikacja jest dwujęzyczna, w języku polskim i angielskim.
Barbara Łętocha, Aleksander Messer, Izabela Jabłońska
Żydowskie druki ulotne w Warszawie 1918–1939. Katalog
Jewish Printed Ephemera from Warsaw 1918–1939. Catalogue
Biblioteka Narodowa, Warszawa 2018
ISBN 978-83-7009-646-5
Polecamy także inne katalogi żydowskich druków ulotnych opublikowane przez Bibliotekę Narodową.