Julian Tuwim
70 lat temu na pokładzie statku „Śląsk” wrócił do Polski po siedmiu latach emigracji Julian Tuwim, jeden z najwybitniejszych poetów polskich XX wieku. Półminutową informację o tym zdarzeniu nadała wówczas Polska Kronika Filmowa.
Urodzony 13 września 1894 roku w Łodzi, członek grupy poetyckiej Skamander, autor znakomitych zbiorów wierszy, takich jak: Sokrates tańczący, Rzecz czarnoleska, Do prostego człowieka, Treść gorejąca, autor wierszy dla dzieci, z których najsłynniejszy to Lokomotywa, tekstów piosenek, librett operetkowych, monologów i skeczy kabaretowych, wreszcie tłumacz poezji francuskiej, niemieckiej, rosyjskiej i łacińskiej po wybuchu II wojny światowej wyemigrował przez Rumunię i Włochy do Francji. W Paryżu znaleźli się również Jan Lechoń, Antoni Słonimski, Kazimierz Wierzyński oraz redaktor „Wiadomości Literackich” Mieczysław Grydzewski. Do literackiej legendy przeszły ich spotkania w Café de la Régence. Po napaści Niemiec hitlerowskich na Francję, Tuwim wraz z Lechoniem udał się Portugalii, skąd wyjechał do Brazylii. W 1942 wspólnie z Kazimierzem Wierzyńskim przeprowadził się z Rio de Janeiro do Nowego Jorku. W dzienniku pod datą 29 listopada 1943 Jarosław Iwaszkiewicz zapisał: „Dziś mija dwadzieścia pięć lat od otwarcia Pikadora! Tuwim, Wierzyński, Lechoń są w Ameryce, Słonimski w Londynie, j jeden na tych tragicznych śmieciach”.
Po powrocie do kraju, Tuwim wraz z żoną Stefanią zamieszkał najpierw w Warszawie przy ulicy Nowy Świat, potem – razem z siostrą poety Ireną Tuwim, pisarką i tłumaczką – w podstołecznym Aninie. Adorowany przez władze PRL, błyskawicznie zyskał opinię „poety państwowego”. W latach 1947–1950 był kierownikiem artystyczny Teatru Nowego, w roku 1949 ogłosił poemat Kwiaty polskie, pisany na emigracji w latach 1940–1946. W ostatnich latach życia pisał niewiele. Cierpiał na nerwicę i depresję. Zmarł w pensjonacie ZAiKSu „Halama” w Zakopanem 27 grudnia 1953 roku. Pochowany został w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach.
W roku 2006 – adoptowana w roku 1946 z domu dziecka w Otwocku – córka Ewa założyła Fundację im. Juliana Tuwima i Ireny Tuwim, której celem jest opieka nad ich dorobkiem literackim – z jednej strony, zaś z drugiej – pomoc niepełnosprawnym i nieuleczalnie chorym dzieciom.
W Bibliotece Narodowej znajduje się bogata korespondencja Juliana Tuwima z pisarzami: Stefanem Żeromskim i jego córką Moniką, z Zofią Nałkowską, Antonim Słonimskim i Janem Lechoniem, z Anatolem Sternem, Bolesławem Micińskim, Marianem Pankowskim i Aleksandrem Jantą-Połczyńskim, wreszcie z wieloletnią redaktorką Czytelnika i PIW-u Ireną Szymańską. W zbiorach BN przechowywany jest również przekład poematu Aleksandra Puszkina Eugeniusz Oniegin, wiersza Dziki kwiat Sándora Petöfiego, największego poety węgierskiego doby romantyzmu, a także wydruk głośnego artykułu My Żydzi polscy z odręczną korektą autora.