10 rocznica śmierci Jerzego Ficowskiego
Jerzy Ficowski, poeta, eseista i tłumacz, zmarł dziesięć lat temu w Warszawie. Miał 82 lata. W czasie okupacji żołnierz Armii Krajowej, więzień Pawiaka, uczestnik Powstania Warszawskiego. Zadebiutował w roku 1948 zbiorem wierszy Ołowiani żołnierze.
Jako były żołnierz AK w okresie stalinowskim ukrywał się, wędrując po Polsce z cygańskim taborem. Jest autorem książek poświęconych romskiej społeczności, kulturze i tradycji: Cyganie polscy (1953), Cyganie na polskich drogach (1965), Cyganie w Polsce (1989). Odkrył talent Bronisławy Wajs, czyli Papuszy, najsłynniejszej poetki cygańskiej, której pierwszy tom wierszy we własnych przekładach ogłosił w roku 1956.
Tłumaczył z wielu języków. Do jego najwybitniejszych osiągnięć translatorskich należą: antologia rumuńskiej poezji ludowej Mistrz Manole, antologia poezji ludowej Żydów polskich Rodzynki z migdałami, ponadto tomy poezji Federico Garcii Lorki, Icchaka Kacenelsona oraz Mordechaja Gebirtiga, a także rosyjskie wiersze Bolesława Leśmiana.
W roku 1964 doprowadził do wydania tomu Prozy, zaś w roku 1975 Księgi listów Brunona Schulza. Autor książek poświęconych życiu i twórczości tego pisarza: Regionów wielkiej herezji (1967) oraz Okolic sklepów cynamonowych (1986). W roku 1992 był przewodniczącym Komitetu Obchodów 100-lecia urodzin i 50-lecia śmierci pisarza z Drohobycza.
Przede wszystkim był poetą, autorem poematu List do Marka Chagalla (1957) i tak znakomitych zbiorów, jak: Odczytanie popiołów (1979), Gryps (1979), Errata (1981). W roku 1975 sygnatariusz Listu 59, w roku 1976 członek Komitetu Obrony Robotników, objęty przez władze PRL zakazem druku, publikował na emigracji i w wydawnictwach podziemnych. Pod koniec życia ogłosił dwa wysoko ocenione przez krytykę zbiory Zawczas z poniewczasem (2004) oraz Pantareja (2006).
Ponadto pisał książki dla dzieci (najbardziej znane tomiki to: Kolorowy kalendarzyk, Śnieżne rymy białej zimy, Tęcza na niedzielę), a także teksty piosenek, do których muzykę komponowali Tadeusz Sygietyński, Władysław Szpilman, Mateusz Święcicki, które śpiewali: Michaj Burano, Anna German, Irena Santor, Jerzy Połomski. Najbardziej znane spośród nich to Furman w wykonaniu Stanisława Jopka i zespołu Mazowsze oraz Jadą wozy kolorowe Maryli Rodowicz.
W Bibliotece Narodowej znajduje się archiwum Jerzego Ficowskiego: rękopisy i maszynopisy wierszy, piosenek, esejów, a także listy od m.in. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Juliana Tuwima, Kazimierza Wierzyńskiego, Jarosława Iwaszkiewicza, Leszka Kołakowskiego, ponadto ręcznie wykonane pocztówki od Wisławy Szymborskiej, materiały do książek o Schulzu i Witoldzie Wojtkiewiczu, wreszcie dokumenty osobiste. Częścią tego archiwum są juwenilia Jarosława Iwaszkiewicza, rękopisy wierszy Papuszy i opowiadania Druga jesień Schulza oraz jego listy do m.in. Stefana Szumana, Andrzeja Pleśniewicza i Zenona Waśniewskiego oraz listy Debory Vogel do Schulza. Ponadto BN jest w posiadaniu listów Jerzego Ficowskiego do wielu pisarzy: Zofii Nałkowskiej, Antoniego Słonimskiego, Zbigniewa Herberta, Mariana Pankowskiego czy Bogusława Kierca.