115. rocznica urodzin Juliana Przybosia - Aktualności - Biblioteka Narodowa

EN

115. rocznica urodzin Juliana Przybosia

115 lat temu we wsi Gwoźnica na Rzeszowszczyźnie urodził się Julian Przyboś, poeta i eseista, współpracownik Tadeusza Peipera i legendarnego międzywojennego pisma „Zwrotnica”.

Uczył się w gimnazjum w Rzeszowie. W latach 1920–1923 studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, po studiach pracował jako nauczyciel w Sokalu, Chrzanowie i Cieszynie. Dwa lata przed wybuchem II wojny światowej spędził na studiach w Paryżu. W roku 1939 dostał pracę w redakcji „Nowych Widnokręgów” we Lwowie. W październiku 1944 został prezesem Związku Zawodowego Literatów Polskich. W latach 1947–1951 przebywał na placówce dyplomatycznej w Szwajcarii, zaś po powrocie do kraju był dyrektorem Biblioteki Jagiellońskiej. W roku 1955 przeprowadził się do Warszawy, gdzie pracował w redakcji „Przeglądu Kulturalnego”.

W historii literatury polskiej zapisał się jako najwybitniejszy poeta awangardowy. Był mistrzem metafory i piętrzącego się, skomplikowanego pod względem konstrukcyjnym obrazowania. W okresie dwudziestolecia międzywojennego wydał kilka znakomitych tomów poezji: Śruby, Oburącz, Sponad, W głąb las, Równanie serca. Jego poezję z tego okresu określa kluczowe hasło: Miasto – Masa – Maszyna. W czasie okupacji powstały tomiki Póki my żyjemy oraz Miejsce na ziemi. Krytyka literacka doceniła jego tomy z lat pięćdziesiątych Rzut pionowy, Najmniej słówNarzędzie ze światła oraz sześćdziesiątych: Próba całości, Więcej o manifest, Na znak. Ostatni zbiór poety Kwiat nieznany ukazał się w roku 1968. Oprócz poezji uprawiał eseistykę. Jego najważniejsze książki z tego gatunku to: Czytając Mickiewicza, Linia i gwar oraz Sens poetycki.

Zmarł  w Warszawie 6 października 1970 (w ubiegłym roku obchodziliśmy 45 rocznicę jego śmierci). Pochowany został na cmentarzu parafialnym w rodzinnej Gwoźnicy.

W Bibliotece Narodowej przechowywane są rękopisy wielu wierszy Juliana Przybosia z ostatniego okresu twórczości, takich jak Rustaweli 1966, Wiosna 1967 – zadedykowana Janowi Brzękowskiemu, Pobojowisko, Motyl czy Notre Dame III. Ponadto BN posiada maszynopis zawierającego trzydzieści utworów arkusza poetyckiego, wydanego konspiracyjnie w Krakowie pod pseudonimem – nawiązującym do tytułu jednego z najgłośniejszych jego przedwojennych zbiorów – „Julian Wgłąbleski”. Oprócz utworów poetyckich, BN posiada korespondencję Przybosia z Mieczysławem Jastrunem z lat 1928–1955, listy do pisarzy: Jana Lechonia, Zofii Nałkowskiej, Jana Nepomucena Millera, Mariana Pankowskiego, Zbigniewa Herberta, Ewy Lipskiej, Janusza Żernickiego, a także do prof. Stanisława Lorentza oraz Ryszarda Matuszewskiego, ponadto: zbiór ponad siedemdziesięciu listów i pocztówek do Bogusława Kierca, poety i autora książek o twórczości Przybosia, wydanych już po jego śmierci: Przyboś i oraz Wzniosły upadek anioła.

UDOSTĘPNIJ:

Aktualności

Pan Herbert – podróżnik. Grudniowe oprowadzania kuratorskie

czytaj więcej o Pan Herbert – podróżnik. Grudniowe oprowadzania kuratorskie

Lista rankingowa Kierunku interwencji 1.1. Zakup i zdalny dostęp do nowości wydawniczych NPRCz 2.0 na lata 2021–2025 drugiego naboru zaakceptowana

czytaj więcej o Lista rankingowa Kierunku interwencji 1.1. Zakup i zdalny dostęp do nowości wydawniczych NPRCz 2.0 na lata 2021–2025 drugiego naboru zaakceptowana