Pożegnanie Walentyny Janty-Połczyńskiej
W piątek 10 września 2021 roku podczas państwowych uroczystości pogrzebowych złożono prochy Walentyny Janty-Połczyńskiej na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Była ostatnim z żyjących pracowników Rządu RP na uchodźstwie, byłą sekretarką i tłumaczką premiera polskiego rządu generała Władysława Sikorskiego, żoną Aleksandra Janty-Połczyńskiego, osobą zasłużoną dla kultury polskiej. Zmarła w Nowym Jorku w dniu 2 kwietnia 2020 roku w wieku 107 lat.
Walentyna Janta-Połczyńska, córka Karoliny z Kochanowskich i Ludwika Stockerów, urodziła się 1 lutego 1913 roku we Lwowie. Skończyła gimnazjum w Krośnie. W 1938 roku wyjechała do Londynu, gdzie kształciła się w zawodzie sekretarki. Od 1 września 1939 roku pracowała w Ambasadzie Polskiej w Londynie. W czerwcu 1940 roku została skierowana do pracy w sekretariacie premiera gen. Władysława Sikorskiego. Od końca 1942 roku pracowała w polskiej radiostacji „Świt”, nadającej z Anglii. W 1945 roku, po przydzieleniu do Pomocniczej Służby Kobiet, wyjechała do Frankfurtu n. Menem jako tłumaczka specjalnej grupy zajmującej się Polakami opuszczającymi obozy jenieckie i koncentracyjne. W 1946 roku wyjechała wraz z matką do Stanów Zjednoczonych. Wyszła za mąż za Aleksandra Jantę-Połczyńskiego (1908–1974) w 1949 roku. Przez wiele kolejnych lat prowadziła wspólnie z mężem, a później sama antykwariat.
Po śmierci męża rozpoczęła poszukiwanie miejsca, w którym mogłoby zostać złożone i opracowane ich archiwum. W 1993 roku rozpoczęła rozmowy z przedstawicielami Biblioteki Narodowej. W październiku 1994 roku przedstawiła Bibliotece ostateczną ofertę i wkrótce do zbiorów Zakładu Rękopisów w Pałacu Rzeczpospolitej trafił dar w postaci 26 skrzyń z cenną zawartością. Początkowo był on zastrzeżony, a korzystać z niego mógł – zgodnie z wolą obdarowującej – jedynie dr Franciszek Palowski, badacz i znawca twórczości Aleksandra Janty, prywatnie przyjaciel państwa Połczyńskich. Przez wiele lat, aż do śmierci w 2006 roku, dr Palowski służył życzliwą pomocą kolejnym osobom opracowującym tę wyjątkową spuściznę. W 1998 roku podjęto prace nad uporządkowaniem, przepakowaniem w teczki biblioteczne i wstępnym opisaniem dorobku Aleksandra Janty-Połczyńskiego. W ciągu następnych lat Walentyna Janta uzupełniała swój dar o kolejne materiały. W 2011 roku Biblioteka Narodowa wydała drukiem Katalog rękopisów Archiwum Aleksandra Janty-Połczyńskiego, którego pierwszy egzemplarz dyrektor Biblioteki Narodowej, dr Tomasz Makowski, podczas pobytu w Nowym Jorku wręczył Walentynie Janta-Połczyńskiej w dniu 7 maja 2011 roku.
Ponadto w 2009 roku nakładem Wydawnictwa Biblioteki Narodowej ukazał się zbiór korespondencji Jerzego Giedroycia i Aleksandra Janty-Połczyńskiego z lat 1947–1974, opracowany przez Pawła Kądzielę.
W uroczystościach pogrzebowych udział wzięli Jan Józef Kasprzyk szef Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Marek Skulimowski prezes Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku i dr Tomasz Makowski dyrektor Biblioteki Narodowej.