25. rocznica śmierci Agnieszki Osieckiej
Jedna z najwybitniejszych autorek tekstów piosenek, a poza tym poetka i prozaiczka – Agnieszka Osiecka zmarła ćwierć wieku temu, 7 marca 1997 roku w Warszawie. Jej dziełem są piosenki, które nuciła i śpiewała cała Polska: Małgośka, Na całych jeziorach ty, Niech żyje bal, Piosenka o okularnikach. To ona napisała słowa do piosenek śpiewanych przez Edmunda Fettinga w filmach Prawo i pięść oraz Czterej pancerni i pies, a także do wykonywanego przez Seweryna Krajewskiego songu otwierającego serial Jan Serce.
Z wykształcenia była dziennikarką i reżyserką, w 1956 roku ukończyła studia na Uniwersytecie Warszawskim, zaś w 1961 w łódzkiej Filmówce. Podczas studiów publikowała na łamach takich pism, jak „Po prostu”, „Sztandar Młodych” i „Nowa Kultura”. W tym czasie związała się ze Studenckim Teatrem Satyryków. Współpracowała tam z Andrzejem Jareckim i Ziemowitem Fedeckim oraz z kompozytorem Edwardem Pałłaszem nad programami Myślenie ma kolosalną przyszłość, Szopka Betlejemska, czyli Jasełka Polskie Narodowe na Rok Bieżący, Samo życie czy Oskarżeni. Z STS-em była związana przez blisko dwadzieścia lat do 1974 roku, zarówno jako autorka, jak i członkini Rady Artystycznej.
W latach sześćdziesiątych pracowała przy programach „Listy śpiewające” i „Sentymenty” w Telewizji Polskiej, zaś w Polskim Radiu redagowała Studio Piosenki Literackiej. W tamtej dekadzie miała na łamach tygodnika „Przekrój” swoją rubrykę pod tytułem „Mini kąt Agnieszki Osieckiej”, a ponadto napisała libretta do widowisk muzycznych: Opera spod ciemnej gwiazdy oraz Niech no tylko zakwitną jabłonie i Apetyt na czereśnie. W roku 1968 związała się z kabaretem Pod Egidą Jana Pietrzaka, dla którego pisała nie tylko teksty piosenek (Czy te oczy mogą kłamać), ale również monologi i skecze.
Równolegle z twórczością estradową, kabaretową i piosenkarską uprawiała twórczość oryginalną, prozatorską i poetycką. W roku 1966 wydała powieść dla młodzieży Dzień dobry, Eugeniuszu, zaś w roku 1970 powieść jak najbardziej dla dorosłych Zabiłam ptaka w locie. Potem przyszły kolejne powieści i opowiadania: Dixie, Wzór na diabelski ogon, Szczególnie małe sny, Biała bluzka, Ptakowiec, Czarna wiewiórka. W latach siedemdziesiątych zaczęła wydawać tomiki poetyckie zawierające także utwory, które nie były pisane z myślą o muzyce, jako teksty piosenek: w 1977 roku Sztuczny miód, następnie Imionnik z kwiatkiem, Wada serca, Żywa reklama.
Była niezwykle twórcza, ale i pracowita, bo przecież w tym samym czasie powstały utwory teatralne oraz monodramy, takie jak: Zamienię księżyc na parę butów, Łotrzyce, Trzynogi, Zielnik śpiewający, Najpiękniejszy z całej wsi czy Masaż twarzy. Mało tego, na Pięknych dwudziestoletnich z 1966 roku, słynną opowieść swojego przyjaciela z czasów młodości, Marka Hłaski, w roku 1985 odpowiedziała Szpetnymi czterdziestoletnimi, zaś w 1992 roku wydała tom wspomnień Rozmowy w tańcu, w którym po części opisała swoje burzliwe życie towarzyskie i uczuciowe. Uprawiała także sztukę felietonu, czego znów znakomitym przykładem zbiór Zabawy poufne.
W latach dziewięćdziesiątych nawiązała bliską współpracę z Teatrem Atelier w Sopocie. W 1993 roku opublikowała wraz z fotografką Zofią Nasierowską Fotonostalgię, czyli, jak głosi podtytuł, Znani i lubiani w obrazie i anegdocie, zaś w 1996 książkę Na początku był negatyw zawierającą jej zdjęcia opatrzone osobistymi komentarzami. Zmarła rok później. W chwili śmierci miała niespełna 61 lat. Została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim.
W XXI wieku zaczął ukazywać się jej Dziennik, który zainicjowała w 1945 roku jako dziewięciolatka (urodziła się 9 października 1936 roku) i prowadziła przez całe życie, a także zaplanowany na kilkanaście tomów Wielki śpiewnik.
Agnieszka Osiecka jest autorką ponad dwóch tysięcy piosenek. Najbardziej znane spośród nich to te, które wykonywała Maryla Radowicz, a więc: Ballada wagonowa, Bossanova do poduszki, Damą być, Ludzkie gadanie, Nie ma jak pompa, Wariatka tańczy, nie wspominając o Małgośce i Niech żyje bal. Do klasyki przeszły też piosenki śpiewane przez Łucję Prus Dookoła noc się stała i W żółtych płomieniach liści. Teksty Osieckiej miały w swoich repertuarach zespoły rockowe – Skaldowie (Króliczek, Nie ma szatana czy Wieczór na dworcu w Kansas City) i Czerwone Gitary (Nie spoczniemy, Wszystkim, którzy o nas pamiętają), ale także Violetta Villas i Magda Umer.
Współpracowała ze znakomitymi kompozytorami, z Michelem Legrandem i Krzysztofem Komedą, z Katarzyną Gärtner i Jackiem Mikułą, z Andrzejem Zielińskim i Sewerynem Krajewskim. Do jej najwybitniejszych osiągnięć należą piosenki Kolega Maj oraz Zielono mi z muzyką jazzowego kompozytora i saksofonisty Jana Ptaszyna Wróblewskiego. Tę pierwszą koncertowo zinterpretowała Ewa Bem, tę drugą wykonywali Andrzej Dąbrowski i Andrzej Zaucha, zaś po latach Katarzyna Nosowska. Co ciekawe, oprócz profesjonalnych piosenkarek i piosenkarzy, popularnych w czasach PRL-u, jak Stenia Kozłowska, Teresa Tutinas czy Urszula Sipińska, teksty Osieckiej interpretowały aktorki: Elżbieta Czyżewska, Krystyna Janda, Barbara Krafftówna, Zofia Kucówna, Krystyna Sienkiewicz. Dość wspomnieć, że jej słynnych Okularników z muzyką Jarosława Abramowa oprócz Kazimiery Utraty i Sławy Przybylskiej wykonywali Zofia Kucówna i Tadeusz Łomnicki.
Jako autorka tekstów piosenek posługiwała się całym sztafażem poetyckim: metaforą, metonimią, wyszukanym epitetem, zaskakującym porównaniem, pomysłowym rymem. Co więcej, teksty te skrzą się wielkim poczuciem humoru ich autorki. Nic więc dziwnego, że cytaty z piosenek Agnieszki Osieckiej weszły do języka naszych codziennych rozmów
i zagościły w nich tak bardzo, że posługujemy się nimi niemal bezwiednie. Ale warto pamiętać, że wersy takie, jak: „Między nami po ulicy, / pojedynczo lub grupkami, / snują się okularnicy”, „Oj dama, dana, / nie ma szatana, / a świat realny / jest poznawalny”, „To był maj, pachniała Saska Kępa / szalonym, zielonym bzem”, „Niech żyje bal, / bo życie to bal jest nad bale”, „Dziś prawdziwych cyganów już nie ma” spłynęły z pióra Agnieszki Osieckiej i towarzyszą nam do dzisiaj. Cieszyła się za życia popularnością równie wielką jak wykonawczynie i wykonawcy jej utworów. Była osobą publiczną. Nic więc dziwnego, że na jej temat powstało kilka książek: Potargana w miłości Uli Ryciak, Osiecka. Tego o mnie nie wiecie Beaty Biały, Osiecka. Nikomu nie żal pięknych kobiet Zofii Turowskiej, Zdradziecka Agnieszka Osiecka Piotra Derlatki, tom wspomnień Koleżanka pod redakcją Karoliny Felberg-Sendeckiej, a nawet powieść Poetka i książę Manueli Gretkowskiej. W 2007 roku na warszawskiej Saskiej Kępie, gdzie – przy ulicy Dąbrowieckiej 25 – mieszkała przez niemal całe życie, odsłonięto jej pomnik dłuta Teresy i Dariusza Kowalskich.
W roku 2012 bogate archiwum Agnieszki Osieckiej jej spadkobiercy przekazali Bibliotece Narodowej. W bibliotece cyfrowej Polona.pl znajduje się kolekcja jej rękopisów:
Dostępny jest także katalog rękopisów opracowany w 2017 roku przez pracowniczkę BN Magdalenę Nosal.
Katalog rękopisów Agnieszki Osieckiej