Jan POTOCKI
23 grudnia mija 200. rocznica śmierci Jana Potockiego. Autor Rękopisu znalezionego w Saragossie zginął śmiercią samobójczą w Uładówce koło Pikowa. Według legendy, uważał się za wilkołaka i zabił się srebrną kulą od cukiernicy, którą załadował do starego pistoletu.
Jest autorem około trzydziestu utworów napisanych w języku francuskim, takich jak m.in. Voyage en Turquie et en Egypte fait en 1784, Essay sur l'histoire universelle et recherches sur celle de la Sarmatie, Essais de logique, Mémoire sur l'expédition en Chine, jednak najbardziej znany spośród nich, to powstały w latach 1803–1815 Manuscrit trouvé à Saragosse, znany jako Rękopis znaleziony w Saragossie z przekładu na język polski Edmunda Chojeckiego z roku 1847, poprawionego w roku 1917 przez Jana Lorentowicza, a w roku 1965 opracowanego przez Leszka Kukulskiego. W tym samym 1965 roku odbyła się premiera ekranizacji tej powieści zrealizowanej przez Wojciecha Jerzego Hasa (ze Zbigniewem Cybulskim w roli głównej i z muzyką Krzysztofa Pendereckiego), którą zachwycali się tak wybitni reżyserzy, jak: Francis Ford Coppola, Martin Scorsese, David Lynch, a ostatnio Lars von Trier. Wzorowany na perskich i arabskich opowieściach, wielowątkowy Rękopis to powieść fantastyczno-filozoficzna, której akcja rozgrywa się w ciągu 66 dni, skonstruowana na zasadzie powieści szkatułkowej, zwanej także ramową.
Z okazji 200. rocznicy śmierci Potockiego redakcja „Literatury na Świecie” wydała numer specjalny zatytułowany Rękopisy Potockiego, w którym oprócz przekładów utworów oryginalnych, znalazły się szkice Françoisa Rosseta oraz Dominique’a Triaire’a, współautorów ogłoszonej także w Polsce biografii tego pisarza. To właśnie oni ustalili, że Chojecki swój przekład skompilował z dwu wersji Pamiętnika i ustalili wersję trzecią, autorską. To właśnie tę wersję przełożyła Anna Wasilewska. Nowe tłumaczenie ukazało się w listopadzie 2015 roku nakładem Wydawnictwa Literackiego.
Jan Potocki urodził się 8 marca 1761 w Pikowie, ale do szkół chodził w Lozannie i Genewie, wiele podróżował po Europie, a także do Egiptu, na Kaukaz, do Turcji i do Maroka, mieszkał w Paryżu. Zapisał się w historii nie tylko jako pisarz, publicysta, podróżnik i etnograf, ale także jako pierwszy polski archeolog, a nawet aeronauta. W roku 1788 osiadł na powrót w Polsce. Był posłem na Sejm Czteroletni, a także członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie. Za swoje zasługi odznaczony został Orderem Orła Białego, a także rosyjskim Orderem Świętego Włodzimierza.
W zbiorach Biblioteki Narodowej przechowywany jest, liczący blisko sto kart, rękopis fragmentu Manuscrit trouvé à Saragosse.
A w Polonie: 96 kart oryginalnego rękopisu Jana Potockiego [Manuscrit trouvé à Saragosse] : cinquième décameron