Wacław Seweryn RZEWUSKI - Aktualności - Biblioteka Narodowa

Potyczka Wacława Rzewuskiego z Beduinami. Ilustracja z rękopisu Wacława Rzewuskiego Koń arabski. Ilustracja z rękopisu Wacława Rzewuskiego Rękopisy Wacława Rzewuskiego Rękopisy Wacława Rzewuskiego

Dzisiaj 230 rocznica urodzin Wacława Seweryna Rzewuskiego, podróżnika i pamiętnikarza, orientalisty, awanturnika i znawcy koni. Adam Mickiewicz opisał go w Farysie, a Wincenty Pol w Hetmanie Złotobrodym, Juliusz Słowacki poświęcił mu Dumę o Wacławie Rzewuskim, zaś Tadeusz Miciński wiersz zatytułowany Wacław Rzewuski. Portretowali go malarze: Juliusz Kossak, Aleksander Orłowski, Piotr Michałowski i January Suchodolski.

Urodził się we Lwowie, ale jako dziesięcioletni chłopiec został zabrany przez ojca Seweryna Rzewuskiego, hetmana polnego koronnego do Wiednia. Tu skończył akademię wojskową Theresianum, nauczył się języków arabskiego i tureckiego. Brał udział w bitwie pod Aspern w roku 1809. Pod wpływem wuja Jana Potockiego (autora Rękopisu znalezionego w Saragossie) zainteresował się kulturą i cywilizacją arabską. Współtworzył w Wiedniu Towarzystwo Orientalistyczne. W latach 1809–1820 wydawał pierwsze na świecie czasopismo poświęcone kulturze Orientu, zatytułowane „Mines d'Orient. Fundgruben des Orients. Fontes Rerum Orientalium”.

Po śmierci ojca w 1811 roku zwolnił się z wojska i osiadł w Sawraniu na Podolu, gdzie poznał paszę Ramiza, pod którego wpływem w latach 1818–1820 odbył wiele podróży do Libanu, Palestyny, Syrii, Iraku, Persji. Osiadł między Beduinami, przez których został uhonorowany tytułem emira, brał wraz z nimi udział w wielu wyprawach wojennych, podczas których wykazał się odwagą i dowódczymi zdolnościami. Miał prawo posługiwania się imionami: Abd al-Niszan (Sługa Znaku) oraz Tadż al-Fahr (Korona Sławy). Po powrocie do Sawrania założył stadninę koni arabskich, zgromadził tu także kolekcję broni i książek. Przyjaźnił się z ukraińskim poetą Tymko Padurą, który napisał o nim pieśń Zołotaja boroda. W roku 1825 wstąpił do Towarzystwa Patriotycznego, wziął udział w powstaniu listopadowym, do którego zgłosił własny oddział jazdy konnej. Poprowadził ów oddział 14 maja 1831 do walki w bitwie pod Daszowem, gdzie zginął.

Jest autorem napisanego w latach 1820–1830 w języku francuskim dzieła Sur les chevaux orientaux et provenants des races orientales. Dzieło to, liczące ponad pięćset kart, zawiera nie tylko impresje i refleksje z podróży po krajach arabskich, ale także około czterystu rysunków przedstawiających arabskie konie i stroje, a także nuty pieśni arabskich. Rękopis tego dzieła od roku 1927 pozostaje w zbiorach Biblioteki Narodowej. W BN znajduje się również korespondencja Rzewuskiego.

Zobacz w Polonie:

• Sur les chevaux orientaux et provenants des races orientales t. I – ogólny opis Arabii i jej mieszkańców
• Sur les chevaux orientaux et provenants des races orientales t. II – rasy koni arabskich, ich hodowla itp.
  
• Sur les chevaux orientaux et provenants des races orientales t. III – ilustracje, mapy, aneksy