Zmarł Tomasz Łubieński
W wieku osiemdziesięciu pięciu lat zmarł w Warszawie Tomasz Konstanty Łubieński, eseista, prozaik, dramaturg, poeta, wieloletni redaktor naczelny miesięcznika „Nowe Książki”.
Do jego najwybitniejszych dokonań twórczych zalicza się ogłoszony w 1978 roku i potem wielokrotnie wznawiany tom szkiców o polskich powstaniach Bić się czy nie bić?, a także rzecz o Ludwiku Mierosławskim Czerwonobiały, ponadto opowieść Norwid wraca do Paryża. Wszystkie te trzy tytuły w roku 1996 pisarz opublikował w jednym tomie.
Pozostawił po sobie niebagatelny dorobek dramatopisarski. Zadebiutował w roku 1959 jednoaktówką Gra, ogłoszoną na łamach „Dialogu”. Potem przyszły następne sztuki – Zegary, Koczowisko, Ćwiczenia z aniołem, Śmierć komandora. Z wieloma utworami dramatycznymi znakomicie korespondowała jego eseistyka, w której zajmował się sprawami ważnymi dla wszystkich Polaków, a zatem: naszą tradycją i historią, czego przykładem jest zbiór studiów na temat powstania warszawskiego Ani tryumf, ani zgon (2004) oraz tom 1939. Zaczęło się we wrześniu (2009). Co więcej, w książce Pisane przedwczoraj z 1983 roku omówił Łubieński studium Tadeusza Drewnowskiego o Tadeuszu Borowskim, prozę Jerzego Andrzejewskiego i Tadeusza Konwickiego, twórczość Czesława Miłosza, sztukę reportażu Hanny Krall. Za ogłoszony w roku 1994 tom esejów Porachunki sumienia został wyróżniony Nagrodą Warszawskiej Premiery Literackiej. Ze znakomitym odbiorem czytelników spotkały się także jego książki – M jak Mickiewicz (1999) oraz przejmująca opowieść o Janie Karskim Wojna według Karskiego (2019).
Łubieński z wielkim powodzeniem wypowiadał się jako prozaik. Pierwszy zbiór opowiadań Ćwiczenia wydał w 1962 roku. W roku 1980 ogłosił powieść Pod skórą, zaś w 2012 – powieść Turnus, której akcja rozgrywa się na Krecie. Pisał także wiersze. W roku 1996 wydał tomik Nieobecni mają rację, a w ostatnich dniach nakładem PIW-u ukazał się zbiór jego wierszy Ulica Mazowiecka.
Urodził się w Warszawie, 18 kwietnia 1938 roku. Studiował historię i polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Pracował w miesięczniku „Polska”, publikował we „Współczesności” i w „Twórczości”. W latach 1971–1981 był członkiem redakcji tygodnika „Kultura”. Podróżował po Francji i Włoszech, po USA i Pakistanie. W roku 1978 należał do grona założycielskiego pisma „Res Publica”, zaś w 1996 wszedł w skład redakcji miesięcznika „Teatr”. Publikował w paryskich „Zeszytach Literackich” i w londyńskim „Aneksie”. W 1972 roku wstąpił do Związku Literatów Polskich, w 1979 – do Polskiego PEN Clubu. Członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich został w 1989 roku. Był prezesem oddziału warszawskiego SPP.
W latach 1998–2019 piastował funkcję redaktora naczelnego miesięcznika „Nowe Książki”. Począwszy od roku 2001 przez kilka lat występował w magazynie „Dobre Książki” w TVP1. Ponadto był członkiem jury Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego. Wtajemniczeni wiedzą, że pasjonowała go wspinaczka wysokogórska, uprawiał taternictwo i alpinizm.
Tomasz Łubieński przekazał swoje obszerne archiwum Bibliotece Narodowej w listopadzie 2023 roku. Zawiera ono między innymi notesy z materiałami warsztatowymi z kilkudziesięciu lat, duży zbiór fotografii rodzinnych i korespondencję pisarza.
Od dłuższego czasu zmagał się z ciężką chorobą. O swoim życiu – jako pisarza i obywatela – pisał wprost w ogłoszonej w ubiegłym roku autobiografii Osiemdziesiąt plus minus. Wszyscy, którzy poznali pisarza i mieli okazję z nim współpracować, wspominają go jako człowieka o niezwykłej kulturze, ujmującym sposobie bycia, życzliwego młodszym koleżankom i kolegom po piórze; ale także jako uważnego dyskutanta, wypowiadającego się o sprawach trudnych z wielkim znawstwem i precyzją. Będzie nam brakowało nam jego uśmiechu, jego głosu, jego obecności.