Eliza Orzeszkowa
Urodziła się 6 czerwca 1841 roku w Miłkowszczyźnie jako Elżbieta Pawłowska. Jej ojciec, ceniony adwokat Benedykt Pawłowski zmarł, gdy miała trzy lata. Po śmierci ojca rodzina przeniosła się do Grodna. W latach 1852–1857 Eliza (jak nazywała ją matka Franciszka) uczyła się w szkole sióstr sakramentek w Warszawie, gdzie poznała Marię Wasiłowską, późniejszą Konopnicką. W roku 1858 w wieku 17 lat została wydana za mąż za starszego o szesnaście lat ziemianina Piotra Orzeszkę i zamieszkała w jego majątku w Ludwinowie. Tutaj ukrywał się w 1863 przywódca powstania styczniowego Romuald Traugutt. W efekcie denucjacji Piotr Orzeszko został aresztowany i zesłany na Sybir, jego majątek zaś przez władze carskie skonfiskowany. W roku 1869 małżeństwo Orzeszkowej zostało unieważnione, ona sama osiadła na powrót w Grodnie i zajęła się pracą literacką. Jej pierwsze książki to zbiory opowiadań Melancholicy oraz Gloria victis i powieści Marta oraz Meir Ezofowicz, ale także szkice literaturoznawcze Kilka uwag nad powieścią i Listy o literaturze.
Do jej najwybitniejszych osiągnięć pisarskich należą utwory powstałe w duchu realizmu o charakterze społecznym i psychologicznym, których bohaterami są ludzie pokrzywdzeni przez los i otaczającą rzeczywistość: Niziny, Dziurdziowie, Cham, ale przede wszystkim Nad Niemnem. Tę ostatnią powieść Orzeszkowa drukowała najpierw w odcinkach na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”, poczynając od grudnia 1887. W formie książkowej utwór ukazał się w 1888. Krytyka literacka tamtego czasu porównywała Nad Niemnem z Panem Tadeuszem, nazywając powieść epopeją. Zgodnie z postulatem realizmu autorka ograniczyła do minimum komentarz odautorski i zrezygnowała z moralizatorstwa. Akcja powieści, w której biorą udział przedstawiciele dwu rodzin Bohatyrowiczów i Korczyńskich, rozgrywa się między czerwcem a sierpniem 1886, a o sprawach politycznych mówi się w niej językiem ezopowym ze względu na carską cenzurę. Utwór słynie z niezrównanych opisów przyrody.
W roku 1904 profesor Aleksander Brückner zgłosił kandydaturę Elizy Orzeszkowej do literackiej Nagrody Nobla. Rok później przyznano ją jednak Henrykowi Sienkiewiczowi. Powtórnie kandydaturę Orzeszkowej Akademia Szwedzka rozpatrywała w 1909, ale nagroda przypadła wówczas Selmie Lagerlöf.
W zbiorach Biblioteki Narodowej przechowywany jest trzytomowy manuskrypt Nad Niemnem, a także rękopisy takich utworów, jak: Perła szczęścia (1876), Liść uwiędły (1897) oraz Dziwna historia (1903). Ponadto w BN znajdują się listy pisarki z początku XX wieku do przyjaciółek i znajomych: Józefy Tuchanowskiej, Julii Terpiłowskiej, Antoniny Natansonówny, Marii Ostromęckiej. Na osobną uwagę zasługuje blok osiemdziesięciu listów i kart pocztowych do Lucyny Kotarbińskiej. Na pocztówce wysłanej z Grodna 18 stycznia 1910 roku widnieje reprodukcja obrazu Wojciecha Kossaka.