Kazimierz Przerwa-Tetmajer - Aktualności - Biblioteka Narodowa

EN

Kazimierz Przerwa-Tetmajer

12 lutego minęła 150 rocznica urodzin Kazimierza Przerwy-Tetmajera, jednego z najwybitniejszych i najpopularniejszych poetów Młodej Polski. Urodził się na Podhalu, w Ludźmierzu. Zmarł w Warszawie 75 lat temu, 18 stycznia 1940. Pochowany został zgodnie z życzeniem w grobie syna na Starych Powązkach. Obecnie jego prochy spoczywają na cmentarzu na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.

W latach 1891–1924 wydał osiem serii Poezji. Był nie tylko poetą, ale również prozaikiem i dramaturgiem. W latach 1903–1910 ogłaszał pisane góralską gwarą nowele z cyklu Na Skalnym Podhalu, w roku 1912 opublikował dwutomową powieść Legenda Tatr, natomiast w latach 1913–1917 trzytomowy Koniec epopei. Jego dramaty Zawisza Czarny (1901) oraz Judasz (1917) nie znalazły uznania w oczach krytyki i publiczności.

Pozostawał pod intelektualnym wpływem pism Artura Schopenhauera i Fryderyka Nietzschego, czego dowodem najsłynniejsze utwory liryczne: Koniec wieku XIX, Eviva l‘arte!, Anioł pański, XIX wiekowi, Zmartwychwstały, Pochwała dawnej dzielności greckiej, Szatan. Sensację budził śmiałymi wierszami erotycznymi, takimi jak: Ekstaza, Lubię, kiedy kobieta, A kiedy będziesz moją żoną, ale również wierszami poświęconymi Tatrom i Podhalu: Melodia mgieł nocnych (nad Czarnym Stawem Gąsienicowym), Morskie Oko, Limba, Ciemnosmreczyński las. Muzykę do jego wierszy komponowali Mieczysław Karłowicz, Władysław Żeleński i Karol Szymanowski. Jako Poeta został sportretowany przez Stanisława Wyspiańskiego w Weselu.

Z uwagi na ciężką chorobę psychiczną w latach dwudziestych XX w. wycofał się z życia literackiego. Utrzymywał się dzięki pomocy finansowej ufundowanej przez miasto Bydgoszcz. Ostatnie lata życia spędził w Warszawie, w całkowitym osamotnieniu i zapomnieniu, co zostało upamiętnione przez Tadeusza Różewicza w wierszu powstałym w latach 1968–1969 i zatytułowanym Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Na kanwie jego biografii i twórczości w roku 1981 w Teatrze Telewizji Polskiej Andrzej Maj wyreżyserował widowisko Kocham cię za to, ze cię kochać muszę, a w 1983 r. zrealizował poświęcony jego postaci film biograficzny Przeznaczenie.

W zbiorach Biblioteki Narodowej znajdują się rękopisy wierszy Tetmajera z cyklu Tęsknica z roku 1909, fragment dramatu Judasz Nieszczęśnik, tekst przemówienia wygłoszonego na spotkaniu z okazji odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie 15 lipca 1910 roku, listy do matki Julii Tetmajerowej z Grabowskich z lat 1907–1913, a także blok korespondencji z wydawcą Ferdynandem Hoesickiem z lat 1888–1901. Do listów poeta dołączał rękopisy wierszy, m.in. Słuchacze czy Preludyum XVII. Od niedawna w BN przechowywana jest również dokumentacja medyczna Tetmajera, stanowiąca unikatowe źródło do badań na biografią poety.

UDOSTĘPNIJ:

Aktualności

Pan Herbert – podróżnik. Grudniowe oprowadzania kuratorskie

czytaj więcej o Pan Herbert – podróżnik. Grudniowe oprowadzania kuratorskie

Lista rankingowa Kierunku interwencji 1.1. Zakup i zdalny dostęp do nowości wydawniczych NPRCz 2.0 na lata 2021–2025 drugiego naboru zaakceptowana

czytaj więcej o Lista rankingowa Kierunku interwencji 1.1. Zakup i zdalny dostęp do nowości wydawniczych NPRCz 2.0 na lata 2021–2025 drugiego naboru zaakceptowana