Sztuka współczesna a konserwator
W 15. numerze „Notesu Konserwatorskiego” ukazał się artykuł Moniki Supruniuk i Marzenny Ciechańskiej podejmujący rzadko analizowane kwestie konserwacji dzieł sztuki współczesnej – na przykładzie szczegółowo opisanego procesu restauracji dwóch dzieł Zbigniewa Dłubaka. Tekst jest bogato zilustrowany fotografiami obiektów przed i po konserwacji. Dzisiaj udostępniamy całość artykułu – zachęcamy do lektury.
Monika Supruniuk, Marzenna Ciechańska
Problematyka sztuki współczesnej w aspekcie konserwacji dwóch dzieł Zbigniewa Dłubaka – Onona i Desymbolizacje
Sztukę współczesną, także w dziedzinie fotografii, charakteryzuje przenikanie dyscyplin artystycznych, posługiwanie się nietradycyjnymi materiałami i nowatorską forma przekraczającą granice plastyki, filmu i muzyki. Przestaje nas dziwić, gdy na wystawach fotografii, prezentowane są wydruki komputerowe, projekcje wideo czy instalacje. Nadrabiając zaległości w ich interpretacji, nazywamy fotografią już nie tylko „reprodukowalne, dwuwymiarowe obrazy powstałe przy pomocy mechanizmów optycznych i procesów chemicznych” ale także obiekty przestrzenne, fotomontaże, kompozycje z negatywów, jak i wirtualne przetworzenia cyfrowe, które są zazwyczaj prezentowane z projektorów, np. przy akompaniamencie muzycznym. Tradycyjna definicja stopniowo rozszerza się o kolejne obszary twórczości artystycznej. W ten sposób fotografia ostatecznie uwolniła się od usługowej roli dostarczania kopii rzeczywistości.
Wobec tak szeroko nakreślonego obrazu na nowo powstała potrzeba aktualizacji dotychczasowych zasad ochrony. Podstawą powszechnie obecnie uznawanej sztuki i nauki konserwacji są założenia koncentrujące się na maksymalnym poszanowaniu oryginalnej substancji dzieła, minimum interwencji konserwatorskiej, odwracalności stosowanych metod i materiałów, a także zachowaniu dostrzegalności ingerencji restauratorskich. W odniesieniu do sztuki współczesnej zostają postawione dodatkowe pytania, co do możliwości ochrony wymowy, autentyczności dzieł, ich trwałości/nietrwałości czy reprodukcji.
Nowe procedury wymagają rozszerzenia roli konserwatora dzieł sztuki, dotyczą przeprowadzenia całościowego rozpoznania oraz zgłębienia prawideł odbioru, zindywidualizowania podejścia do przechowywania i transportu obiektu, jak i zachowania integralności podczas konserwacji i ponownej instalacji dzieła w sali wystawowej. Do nowości należy również potrzeba powołania nowych procedur dokumentacji włączających autorów prac zarówno do badań nad ideą i kontekstem powstania dzieła, jak i znaczenia materii oraz określenia warunków prezentacji, które zapewnią integralność i autentyczność podczas wystawiania…
„Notes Konserwatorski” – czasopismo Biblioteki Narodowej poświęcone problematyce ochrony i konserwacji zbiorów, stworzone z myślą o ogólnopolskim środowisku konserwatorów książki. Szeroka formuła umożliwia publikację specjalistycznych tekstów, materiałów sprawozdawczych i publicystycznych. Seria zaprojektowana została w bogatej szacie graficznej, z barwnymi ilustracjami. Do nabycia w Wydawnictwie Biblioteki Narodowej