90. rocznica urodzin Jerzego Ficowskiego
W czasie wojny był więźniem Pawiaka, jako żołnierz pułku Armii Krajowej „Baszta” wziął udział w Powstaniu Warszawskim, walczył na Mokotowie. Po wojnie studiował socjologię i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Jako poeta zadebiutował w roku 1948 zbiorem wierszy Ołowiani żołnierze. Przez trzy lata (1948–1950) podróżował po kraju z taborem cygańskim. Wydał kilkanaście zbiorów wierszy, do najważniejszych zalicza się: Po polsku (1955), Ptak poza ptakiem (1968), Śmierć jednorożca (1981), Inicjał (1994), a zwłaszcza dwa ostatnie Zawczas z poniewczasem (2004) i Pantareja (2006). W roku 1975 był sygnatariuszem Listu 59 protestującego przeciwko zmianom w Konstytucji PRL. W roku 1976 wstąpił do Komitetu Obrony Robotników. Został wtedy ukarany całkowitym zakazem druku. Kilka ważnych tomów poezji ogłosił w wydawnictwach podziemnych i emigracyjnych: Gryps (1979), Odczytanie popiołów (1980), Errata (1981), Przepowiednie. Pojutrznia (1983).
Był świetnym tłumaczem, przełożył poezje hiszpańskiego poety Federico Garcii Lorki, wczesne rosyjskie liryki Bolesława Leśmiana, wydał także antologię poezji żydowskiej Rodzynki z migdałami. W 2004 r. ogłosił reprezentatywną antologię swoich prac translatorskich Mistrz Manole i inne przekłady. Ponadto był odkrywcą największej poetki cygańskiej Papuszy (1908–1987). Ogłosił w swoich tłumaczeniach trzy jej książki poetyckie: Pieśni Papuszy (1956), Pieśni mówione (1973), Lesie, ojcze mój (1990). Jest ponadto autorem kilku książek poświęconych cygańskiej historii i kulturze: Cyganie polscy, Cyganie na polskich drogach, Cyganie w Polsce. Dzieje i obyczaje.
Do jego najwybitniejszych osiągnięć w dziedzinie eseju należą dwie książki o życiu i twórczości Brunona Schulza Regiony wielkiej herezji (1967) oraz Okolice sklepów cynamonowych (1986). W roku 1992 był przewodniczącym komitetu obchodów 100. rocznicy urodzin i 50. rocznicy śmierci Schulza.
Pisał także teksty piosenek. Do najbardziej znanych należą Furman z muzyką Tadeusza Sygietyńskiego w wykonaniu Stanisława Jopka oraz zespołu pieśni i tańca „Mazowsze” czy Woziwoda w wykonaniu Jerzego Michotka z muzyką Marka Sarta. Jego piosenki mieli w swoich repertuarach: Anna German, Sława Przybylska, Irena Santor, Kalina Jędrusik, a także Michaj Burano, Jerzy Połomski, Jarema Stępowski. Najsłynniejszą jego piosenką są Jadą wozy kolorowe w wykonaniu Maryli Rodowicz.
Jerzy Ficowski był członkiem brytyjskiego stowarzyszenia Gypsy Lore Society, a także Polskiego PEN Clubu i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Laureat nagród m.in. PEN Clubu, im. Alfreda Jurzykowskich i Tadeusza Sułkowskiego, odznaczony Medalem Wojska Polskiego przyznawanym w Londynie, a także Nagrodą Literacką Izraela „Kacetnik”. Do jego najwybitniejszych osiągnięć literackich należy poemat List do Marca Chagalla poświęcony ofiarom Holokaustu, wydany z ilustracjami samego Chagalla.
W zbiorach Biblioteki Narodowej znajdują się listy Jerzego Ficowskiego do Antoniego Słonimskiego i Zbigniewa Herberta, a także do Bogusława Kierca.
W czwartek 4 września w warszawskim kinie Atlantic o godz. 18.00 rozpocznie się uroczystość „90. urodziny Jerzego Ficowskiego, czyli Lewe strony widoków”. W dyskusji wezmą udział m.in. Elżbieta Ficowska i Anna Ficowska-Teodorowicz. Wiersze czytać będzie 25 aktorów scen warszawskich oraz młodzież z ogniska teatralnego U Machulskich.
Pobierz plakat z programem uroczystości