FAQ
1. Na czym polega projekt „e-usługa OMNIS”?
Projekt „e-usługa OMNIS” polega na wdrożeniu ogólnopolskiego systemu informatycznego oferującego jeden punkt dostępu do zbiorów polskich bibliotek i aktualnej oferty rynku wydawniczego w Polsce.
2. Jakie są cele projektu „e-usługa OMNIS”?
Głównym celem projektu jest utworzenie opartych na potencjale technologii cyfrowych nowych oraz poprawa jakości już istniejących e-usług publicznych, które w sposób przyjazny użytkownikom znacząco poprawią dostęp do zasobów polskiego piśmiennictwa zgromadzonych w Bibliotece Narodowej i bibliotekach w całym kraju, do publikacji przygotowywanych do rozpowszechnienia przez wydawców, a także wyników prac naukowych.
3. Jakie usługi powstaną w wyniku realizacji projektu „e-usługi OMNIS”?
W wyniku realizacji projektu „e-usługa OMNIS” powstaną 3 odrębne i zintegrowane e-usługi publiczne:
- Zintegrowana wyszukiwarka OMNIS – usługa pozwalająca przeszukać zasoby wszystkich bibliotek w Polsce z jednego miejsca oraz przeszukiwać pełnotekstowo treści książek, czasopism i artykułów w postaci cyfrowej;
- Polona w Chmurze dla bibliotek – usługa pozwalająca bibliotekom na bezpłatne tworzenie i zarządzanie własnymi kolekcjami cyfrowymi oraz długoterminową archiwizację ważnych dokumentów i publikacji;
- Repozytorium wydawnicze e-ISBN – usługa umożliwiająca udostępnianie pełnych i zestandaryzowanych informacji o istniejących i planowanych publikacjach.
4. Kiedy uruchomione zostaną e-usługi?
Zakończenie realizacji projektu „e-sługi OMNIS” planowane jest na koniec trzeciego kwartału 2019 roku.
5. Czy e-usługi udostępnione w ramach projektu OMNIS będą bezpłatne?
Wszystkie usługi w ramach projektu „e-usługa” OMNIS będą świadczone bezpłatnie dla każdej instytucji i użytkowników indywidualnych.
6. W jaki sposób można przystąpić do „e-usługi OMNIS”?
W ramach projektu zostaną uruchomione 4 odrębne i zintegrowane e-usługi. Przystąpienie do każdej z nich jest dobrowolne i odbywa się oddzielnie. Informacje na temat możliwości współpracy w ramach e-usług będą się sukcesywnie pojawiać na stronie internetowej projektu. Aktualnie uruchomiona została możliwość dołączenia do e-usługi Zintegrowana wyszukiwarka OMNIS.
7. Czy przystąpienie do Zintegrowanej wyszukiwarki OMNIS jest obligatoryjne?
Nie – instytucje, które zdecydują się na przystąpienie i udostępnią swoje dane źródłowe ze swoich katalogów zostaną włączone do Zintegrowanej wyszukiwarki OMNIS. Niesie to ze sobą korzyści takie jak zwiększenie widoczności zasobów w internecie, jak i samej instytucji, do której użytkownik poszukujący publikacji trafi dzięki geolokalizacji.
8. W jaki sposób mogę udostępnić dane źródłowe do Zintegrowanej wyszukiwarki OMNIS?
Sposób cyklicznego udostępniania danych jest uzależniony od możliwości technicznych programu do katalogowania używanego przez bibliotekę. W przypadku udostępniania danych poprzez protokół OAI-PMH proces ten jest całkowicie zautomatyzowany i pozwala cyklicznie pobierać dane nawet codziennie. Podobnie wygodnym sposobem udostępniania danych jest protokół API. Istnieje także możliwość cyklicznego eksportu danych bibliograficznych w formie pliku statycznego w tzw. formacie wymiennym (ISO 2709) i przekazywanie go Bibliotece Narodowej na serwer ftp lub poprzez formularz http.
9. Czy do przesyłania danych do Zintegrowanej wyszukiwarki OMNIS można wykorzystać protokół Z39.50?
System, którego częścią będzie Zintegrowana wyszukiwarka OMNIS, został wyposażony w moduł importujący dane poprzez protokół Z39.50.
Niestety w czasie testów pobierania danych z wybranych bibliotek okazało się, że stosowane w Polsce systemy biblioteczne nie obsługują opcjonalnego atrybutu relacji zgodnie z zestawem atrybutów bib-1 w ramach oficjalnej specyfikacji protokołu Z39.50, ogłoszonego przez Bibliotekę Kongresu. W konsekwencji więc nie pozwalają na przesyłanie informacji o całym katalogu. Wyjątkiem jest tu system Koha. Jednak umożliwia on także skorzystanie z darmowego modułu OAI-PMH, który jest korzystniejszym dla obu stron protokołem komunikacji. Zatem obecnie – do czasu ewentualnych zmian wprowadzonych przez producentów systemów bibliotecznych – niemożliwe jest wykorzystanie protokołu Z39.50 do przesyłania danych do Zintegrowanej wyszukiwarki OMNIS.
10. Czy udostępnienie danych źródłowych w ramach Zintegrowanej wyszukiwarki OMNIS wymaga dostosowania opisów bibliograficznych do zasad obowiązujących w Bibliotece Narodowej?
Nie – dostosowanie przepisów katalogowania do zasad BN będzie wymagane jedynie w przypadku dołączenia do wspólnego środowiska katalogowania w chmurze w ramach Zintegrowanego systemu zarządzania zasobami dla polskich bibliotek.
11. Jaki system biblioteczny trzeba posiadać, aby dołączyć do Zintegrowanej wyszukiwarki OMNIS?
Do Zintegrowanej wyszukiwarki OMNIS mogą przystąpić wszystkie zainteresowane instytucje bez względu na typ i wykorzystywany system biblioteczny.
12. Czy udostepnienie danych źródłowych w ramach Zintegrowanej wyszukiwarki OMNIS wymaga konsultacji z producentem systemu bibliotecznego?
Udostępnianie metadanych nie wymaga zgody producenta oprogramowania. Jednak w niektórych przypadkach konsultacje techniczne mogą ułatwić ten proces.
13. Czym będzie różnić się Zintegrowana wyszukiwarka OMNIS od innych dostępnych w Polsce i na świecie multiwyszukiwarek?
Zintegrowana wyszukiwarka OMNIS będzie działać w oparciu o model OMNIS zgodny z ideą FRBR. Oznacza to, że użytkownik w wynikach wyszukiwania otrzyma rekord jednego dzieła, który obejmie wszystkie jego egzemplarze dostępne w instytucjach.
14. Czy powinniśmy obawiać się podłączenia do Zintegrowanej wyszukiwarki OMNIS ze względu na jakość naszych rekordów?
Nie – w ramach systemu integrujemy wiele rekordów pobranych od instytucji źródłowych w jeden rekord dla danego dzieła. W Zintegrowanej wyszukiwarce OMNIS jest on wyświetlany w oparciu o metadane referencyjne z katalogu Biblioteki Narodowej. W przypadku, gdy BN nie posiada metadanych dla danego zasobu, w oparciu o uspójnione i zweryfikowane dane zaimportowane ze źródeł. Użytkownik Zintegrowanej wyszukiwarki OMNIS zobaczy oryginalne metadane instytucji źródłowej tylko w przypadku, gdy postanowi kliknąć w odpowiedni link i przejść na stronę jej katalogu.
15. Czym jest Zintegrowany System Zarządzania Zasobami dla Bibliotek?
Zintegrowany System Zarządzania Zasobami dla Bibliotek to system zapewniający wspólne środowisko katalogowe dla wszystkich typów bibliotek w Polsce, działający w modelu SaaS.
16. Co oznacza działanie systemu w modelu SaaS?
Dzięki modelowi SaaS (Software as a Service, oprogramowanie jako usługa) możliwe jest wykorzystanie serwerów chmurowych, bez konieczności instalacji lokalnej. Przekłada się to na możliwość rezygnacji z zaplecza serwerowego, uniezależnienie się biblioteki od systemu operacyjnego na stacjach roboczych i częstsze aktualizacje oprogramowania. Obsługa systemu odbywa się poprzez przeglądarkę internetową.
17. Jakie kluczowe funkcje będzie zawierał Zintegrowany System Zarządzania Zasobami dla Bibliotek?
Zintegrowany System Zarządzania Zasobami dla Bibliotek zapewni obsługę procesów bibliotecznych w obrębie: gromadzenia, opracowania i udostępniania zbiorów bibliotecznych; rejestracji czasopism; interfejsu użytkownika (wyszukiwarki); administracji systemem; współpracy z innymi systemami wykorzystywanymi w bibliotece (np. poprzez API). System będzie posiadać wydzielone części dla każdej z bibliotek przystępujących do projektu w obszarze danych związanych z udostępnianiem i gromadzeniem zbiorów.
18. W jaki sposób zostanie dostarczony Zintegrowany System Zarządzania Zasobami dla Bibliotek?
Zintegrowany System Zarządzania Zasobami dla Bibliotek został zakupiony przez Bibliotekę Narodową w ramach przetargu nieograniczonego. Dostawcą systemu jest firma Ex Libris, z którą Biblioteka Narodowa podpisała, 24 kwietnia 2018 r, umowę na zakup i implementację zintegrowanego systemu zarządzania zasobami – Alma, i wyszukiwarkę – Primo.
19. W których bibliotekach zostanie wdrożony Zintegrowany System Zarządzania Zasobami dla Bibliotek w okresie trwania projektu „e-usługa OMNIS”?
System zostanie w pierwszej kolejności wdrożony w Bibliotece Narodowej, a następnie w Bibliotece Jagiellońskiej, Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie i Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Witolda Gombrowicza w Kielcach. Biblioteki te zostały wybrane spośród tych, które zadeklarowały chęć udziału w projekcie „e-usługa OMNIS”.
20. Dla kogo przeznaczony jest Zintegrowany System Zarządzania Zasobami dla Bibliotek?
Zintegrowany System Zarządzania Zasobami dla Bibliotek docelowo będzie przeznaczony dla bibliotek w Polsce bez względu na charakter biblioteki i typ gromadzonych materiałów bibliotecznych. Będzie także w pełni skalowany z uwzględnieniem przyszłych implementacji w bibliotekach.