Skarb biskupa Ciołka
Księga liturgiczna Kościoła katolickiego z początku XVI wieku napisana po łacinie na zlecenie biskupa Erazma Ciołka jest jednym z najwybitniejszych przykładów polskiego iluminatorstwa z okresu wczesnego renesansu. Można przeczytać o niej w dziesiątym rozdziale publikacji Pierwsze/Najstarsze wydanej przez Bibliotekę Narodową.
Erazm Ciołek, biskup płocki, dyplomata, sekretarz Aleksandra Jagiellończyka, poseł oraz mecenas literatury i sztuki znany był również z tego, że zgromadził wielki i niezwykły księgozbiór. Wykonany dla niego mszał uważany jest bez wątpienia za najcenniejszy w jego kolekcji i określany mianem arcydzieła polskiej sztuki przełomu średniowiecza i renesansu.
To właśnie wyjątkowości tego dzieła poświęca swój esej Magdalena Łanuszka. Rękopis ten – pisze autorka – łączący tradycje gotyckie z wpływami renesansowymi uosabia przełom epok: zmierzch średniowiecza i początki nowożytności. Szczegółowo omawia warstwę ilustracyjną mszału oraz charakteryzuje artystów, którzy przy nim pracowali. Skupia się także nad symboliką zastosowaną w tym dziele. Dowiadujemy się między innymi o inspiracji dziełami samego Albrechta Dürera.
Mamy tu także ciekawostkę. Oto w lewym dolnym rogu karty widnieje iluzjonistycznie namalowana mucha – pokazuje nam autorka. Ówcześni artyści lubili takie detale, pozwalające im popisać się umiejętnością precyzyjnego ukazywania otaczającego świata, a poza tym podobno uważano, że taka mucha na marginesie będzie odstraszała od rękopisu prawdziwe owady!
Zachęcamy do lektury eseju Rękopis na przełomie gotyku i renesansu, czyli niezwykły Mszał Erazma Ciołka na blogu biblioteki cyfrowej POLONA.
Esej został opublikowany w książce Pierwsze/Najstarsze w zbiorach Biblioteki Narodowej, do nabycia w księgarni internetowej Biblioteki Narodowej.