Ignacy Paderewski
Ignacy Paderewski
Nieczęsto się zdarza, by czołową rolę polityczną w przełomowych momentach historii jakiegoś kraju odegrał artysta. Być może jest rzeczą symboliczną dla znaczenia kultury w historii Polski, że taką właśnie rolę odegrał w 1918 roku pianista. Ignacy Paderewski przyszedł na świat w 1860 roku w Kuryłówce na Podolu w rodzinie o silnych tradycjach patriotycznych. Jego matka była córką przyjaciela Adama Mickiewicza. Zmarła parę miesięcy po urodzeniu syna, ojciec zaś odsiedział rok więzienia za udział w powstaniu styczniowym. Wychowaniem młodego chłopca zajmowała się więc ciotka. W latach 1872–1878 młody Paderewski kształcił się w Instytucie Muzycznym w Warszawie, a następnie w Berlinie. Dzięki wsparciu finansowemu Heleny Modrzejewskiej doskonalił następnie swój kunszt fortepianowy w Wiedniu pod kierunkiem Teodora Leszetyckiego. W Paryżu zaprzyjaźnił się z kompozytorem Camille Saint-Saënsem. Skromność w samoocenie i niezwykła pracowitość prowadziły go od sukcesu do sukcesu. Występując w Paryżu i Londynie, zdobywał coraz szerszy rozgłos. Z wielkim uznaniem spotkało się jego pierwsze tournée po Stanach Zjednoczonych w latach 1891–1892. Zdobył tam ogromną popularność określaną mianem paddymanii. Nazywano go „czarodziejem klawiatury” i „największym żyjącym mistrzem fortepianu”. Gdziekolwiek przyjeżdżał, jego pociąg witany był przez tłumy wielbicieli. Popularności Paderewskiego sprzyjał także jego atrakcyjny wygląd i hojność w graniu bisów. Podczas Światowych Targów w Chicago w 1893 roku zagrał nawet za darmo.
Po śmierci pierwszej żony, w 1899 roku Paderewski ożenił się powtórnie – z Heleną Górską i zakupił dworek w Kąśnej Dolnej koło Tarnowa, choć częściej mieszkał w posiadłości Riond-Bosson koło Morges w Szwajcarii. Nie zapominał jednak o Polsce. Na jego zlecenie i koszt rzeźbiarz Antoni Wiwulski wykonał Pomnik Grunwaldzki, odsłonięty w Krakowie w 1910 roku. Po wybuchu I wojny światowej działał ofiarnie na rzecz sprawy polskiej. Dzięki swej sławie i częstym wystąpieniom publicznym zbliżył się do doradcy Białego Domu, płk. Edwarda House’a, oraz samego prezydenta Woodrowa Wilsona, co w dużej mierze przyczyniło się do zawarcia w jego słynnym orędziu ze stycznia 1918 roku postulatu niepodległości Polski.
Paderewski wrócił triumfalnie do Polski w grudniu 1918 roku. Z Gdańska przybył do Poznania, gdzie entuzjazm tłumów szybko przerodził się w powstanie wielkopolskie. Po przyjeździe do Warszawy porozumiał się z Piłsudskim i został mediatorem między nim i obozem narodowo-demokratycznym. 16 stycznia 1919 roku został premierem, co przyczyniło się do uznania państwa polskiego przez zwycięską Ententę. Wraz z Romanem Dmowskim reprezentował Polskę podczas konferencji pokojowej w Paryżu i 28 czerwca 1919 roku podpisał traktat wersalski. Po odejściu z rządu pod koniec tegoż roku nadal aktywnie wspierał dyplomację polską i wiele koncertował, odnosząc ogromne sukcesy, głównie w USA. Zrażony do polityki Piłsudskiego po przewrocie majowym, w 1937 roku wsparł blok opozycyjny, nazwany Front Morges (od nazwy szwajcarskiej siedziby Paderewskiego). Podczas II wojny światowej został przewodniczącym Rady Narodowej w Londynie. Zmarł w Nowym Jorku w czerwcu 1941 roku.
____________
Sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017–2022
